ΜΙΑ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΗΣ

Η Εθνική Ελλάδας έχει τοποθετήσει τον πήχη των απαιτήσεων στο επίπεδο της σταθερής παρουσίας σε κάθε μεγάλη διοργάνωση μέσα από τις ίδιες της τις επιτυχίες. Κι αν κάποιος έλεγε πως από τη διείσδυση-ταφόπλακα του Manu Ginobili στο Πεκίνο το 2008 θα φτάσουμε σε διαδοχικούς αποκλεισμούς σε Προολυμπιακά τουρνουά από Νιγηρία και Κροατία, θα θεωρούνταν κατά συρροή καταστροφολόγος. 

Το Προολυμπιακό του Τορίνο είναι πια παρελθόν κι ο τελικός απολογισμός είναι ένα ακόμα  αρνητικό πρόσημο που προστίθεται σε μία επικίνδυνα φθίνουσα πορεία. Όπως σε κάθε ναυάγιο, οι περισσότερες ευθύνες αποδίδονται στον κυβερνήτη κι όχι στο πλήρωμα, έτσι και στη συμμετοχή της Εθνικής στο φετινό Προολυμπιακό το μεγαλύτερο μερίδιο ευθυνών αποδίδεται στον coach Φώτη Κατσικάρη. Αν ο coach είχε την ευκαιρία απολογίας, η επίκληση σημαντικών ελαφρυντικών θα ήταν δεδομένη: μία ομάδα με παίκτες-βαρόμετρο προερχόμενους από εξαντλητική σεζόν (Περπέρογλου, Μπουρούσης, Καλάθης), ελάχιστο χρονικό διάστημα προετοιμασίας, απουσίες παικτών που έπαιζαν κομβικό ρόλο μέχρι πέρσι (Σπανούλης, Ζήσης), απουσία του παίκτη που θα έδινε τις σημαντικότερες λύσεις τις στιγμές που η ομάδα θα χρειαζόταν σκορ (Σλούκας), 6 rookies στο φετινό roster. Δεν αρκούν όλα αυτά για να γείρει η πλάστιγγα υπέρ της άφεσης κάθε προπονητικής αμαρτίας; Η απάντηση είναι ένα όχι όσο πιο ξεκάθαρο γίνεται, κι αυτό προκύπτει από τις εξής παρατηρήσεις:

-Στελέχωση

Το εύκολο σκορ από την περιφέρεια ήταν η αχίλλειος πτέρνα της ομάδας, η απουσία του Σλούκα έκανε τα πράγματα πολύ χειρότερα και τελικά ο coach αποφασίζει να μην πάρει καν παίκτη στη θέση του guard της Fenerbahce κόβοντας τον Tyler Dorsey, τον μοναδικό shooting guard που θα μπορούσε να απειλήσει με το σουτ του. Αντ' αυτού προτιμήθηκε ο Γιώργος Μπόγρης (λεπτά που χρησιμοποιήθηκε: 3:01 με Ιράν, 1:53 με Μεξικό, DNP με Κροατία).

-Αμυντική λειτουργία

Τονίστηκε το μεγάλο θέμα με την αντιμετώπιση του pick-n-roll από Μπουρούση και Κουφό, αλλά αυτό από μόνο του δε δικαιολογεί τις τραγικές περιστροφές του συνόλου. Ο ελάχιστος χρόνος προετοιμασίας δε σημαίνει ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα να παρουσιαστεί ένα στοιχειώδες επίπεδο. Και με παίκτες όπως οι Αντετοκούμπο, ο Καλάθης και ο Παπαπέτρου που έχουν το footwork  να ακολουθήσουν και να ανταποκριθούν στις αλλαγές η εικόνα αυτή είναι αδικαιολόγητη.

-Επιθετικό πλάνο (υπήρχε τελικά;)

Ο τρόπος που ανοίξαμε επιθετικά το παιχνίδι απέναντι στους Κροάτες δημιουργεί βάσιμες αμφιβολίες. Η Κροατία αναμενόμενα έδωσε το μακρινό σουτ και οι 5 πρώτες επιθέσεις εκφράστηκαν με 2 σουτ του Γιάννη Αντετοκούμπο και 3 του Καλάθη από τα 6,75 (0/2 και 1/3 αντίστοιχα) με όλους τους Κροάτες να κλείνουν στη ρακέτα φράζοντας διαδρόμους για επίθεση με πρόσωπο στο καλάθι. Και σα να μην έφτανε αυτό, η Εθνική δέχεται 31 και βάζει 13 στην πρώτη περίοδο αναγκασμένη σε πάρει μέρος σε ένα τεστ χαρακτήρα, υπομονής και αντιδράσεων που έμοιαζε με ορειβάτη που ενώ το μεγαλύτερο του επίτευγμα είναι το να φτάσει στο πρώτο καταφύγιο του Ολύμπου, ξαφνικά η ζωή του εξαρτάται από το αν θα καταφέρει να κατακτήσει μία από τις κορυφές των Ιμαλαΐων.

Κι επειδή ένας απελπισμένος που βρίσκεται σε αγώνα επιβίωσης καθοδηγείται πάντα από το ένστικτο κι όχι από την ψυχρή λογική η Εθνική έκανε μια ασυγχώρητη αμαρτία. Επέλεξε το heroball χωρίς να μπορεί να το υποστηρίξει. Η ανατροπή ήταν ένα βουνό που ένας ορθολογικά σκεπτόμενος νους πίστευε πως θα προέλθει μέσα από κατακόρυφη άνοδο του αμυντικού effort και πολλούς πόντους μέσα από το transition. Η άμυνα όντως έγινε πολύ αποτελεσματικότερη, οι Κροάτες έχουν 1/15 τρίποντα σε δεύτερη και τρίτη περίοδο με το Hrvatska mentality να κυκλοφορεί σα φάντασμα πάνω από το παρκέ, κι όμως η Εθνική επιδίδεται σε ένα διαγωνισμό έλλειψης συνεργασίας και προσωπικών ενεργειών που ναι μεν αποδίδει στο να αρπάξει το momentum και να επιστρέψει, δεν είναι όμως αρκετό για να της εξασφαλίσει το παιχνίδι.  Βρισκόμαστε στην εποχή του μπάσκετ των συνεργασιών και του spacing και σε ένα παιχνίδι θανάτου η επιλογή της Εθνικής είναι η προσωπική ενέργεια απέναντι μάλιστα σε μια ομάδα που είχε να αντιτάξει σε αυτό το στυλ παιχνιδιού Bogdan Bogdanovic, Saric και Hezonja. Ο Στράτος Περπέρογλου αποτέλεσε τη σταθερά σε αυτή την επιλογή, αλλά ένας παίκτης δεν αρκεί σε τέτοιου είδους παιχνίδι εκτός αν λέγεται LeBron και έχει μόλις επιστρέψει από το 3-1 σε NBA Finals.

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα;  Φτάσαμε να βλέπουμε τον Γιάννη Αντετοκούμπο να παίρνει την μπάλα στην κορυφή, ολόκληρη την Κροατία να κλείνει στη ρακέτα και την Ελλάδα να έχει για πρώτη φορά στις τάξεις της franchise player ομάδας NBA χωρίς να μπορεί να τον εκμεταλλευτεί. Επακόλουθο αυτής της κατάστασης ήταν το μπασκετικό ισοδύναμο μιας απεγνωσμένης ποδοσφαιρικής ομάδας που επιδίδεται σε σέντρες μήπως και σωθεί την τελευταία στιγμή. Το ισοδύναμο αυτό ονομάζεται διαγωνισμός τριπόντων και τα νούμερα σ' αυτή την περίπτωση είναι ο καθρέφτης: 8/34 τρίποντα με 23,5% (έξτρα σημαντική πληροφορία το ότι επιχειρήθηκαν 4 λιγότερα δίποντα, 13/30 με 43,3%) και κάνοντας focus σε τρίτη και τέταρτη περίοδο είχαμε 3/19 με 15,7% (!). Το μπάσκετ δεν είναι άδικο άθλημα και γι' αυτόν το λόγο η Κροατία πήρε την πρόκριση και, τελικά, το εισιτήριο γιατο Ρίο ως επιβράβευση του πως διαχειρίστηκε το status της σε αυτό το τουρνουά.

H αντιπαραβολή του shot chart της 2ης περιόδου (αριστερά) με αυτό της 4ης.
Εναλλακτικά, inside game εναντίον τριπόντου. 

-Ψυχολογική προετοιμασία

Η ψυχολογική ετοιμότητα με την οποία η Εθνική άνοιγε τα παιχνίδια ήταν ένα ερωτηματικό όταν ακόμα και το Ιράν είχε καταφέρει να προβληματίσει στην πρώτη περίοδο. Το να δοθεί τεράστια σημασία στο συγκεκριμένο θέμα ήταν μια επιβεβλημένη συνθήκη αν σκεφτεί κανείς τι έχει παρουσιάσει η Ελλάδα στα knock-outs των τελευταίων ετών. Κι ενώ η Κροατία με τα γνωστά της φαντάσματα έμοιαζε να είναι το ιδανικό match-up ώστε αυτή η νέα version να χτίσει χαρακτήρα, το επιμέρους σκορ της πρώτης περιόδου έγραψε 31-13. Μια τέτοια ψυχρολουσία είναι δύσκολα διαχειρίσιμη αν έχει επιτελεστεί. Ο coach προσπάθησε να παρέμβει με time-out και γρήγορες αλλαγές, αλλά όπως φάνηκε αυτό δεν ήταν αρκετό κι εδώ είναι το λάθος του. Είχε την ευθύνη να παρατάξει μια ομάδα πεινασμένη και έτοιμη για μάχη πεζοδρομίου που θα έβαζε τους Κροάτες αμέσως από κάτω στη ζυγαριά της ψυχολογίας χωρίς να χρειαστεί να φτάσει στο σημείο να περισώσει μια κατάσταση. Και σ' ένα τουρνουά της μιας ανάσας με τέτοιες ιδιαιτερότητες ο ψυχολογικός παράγοντας και η διαχείριση του status με το οποίο μπαίνεις στη διοργάνωση είναι στοιχεία καταλυτικά για το αποτέλεσμα. 

Είναι ο coach ο μεγάλος υπαίτιος; 

Τοποθετώντας σε κεντρικό πλάνο τις επιλογές που έγιναν η απάντηση είναι θετική. Οι αποφάσεις για την προεπιλογή και την τελική στελέχωση ήταν δικές του. Το μπάσκετ που ήθελε να παρουσιάσει ήταν προσωπική του απόφαση που προφανώς και δεν αποτυπώθηκε σωστά στο παρκέ. Η ψυχολογική ετοιμότητα της ομάδας συμπεριλαμβάνεται στις ευθύνες της θέσης. Και με αυστηρά μπασκετικά κριτήρια ο κύκλος του coach Κατσικάρη στη συγκεκριμένη ομάδα έχει κλείσει οποιοδήποτε βασικό κριτήριο κι αν παίξει το σημαντικότερο ρόλο. Προσεγγίζοντας διττά την κατάσταση και ξεκινώντας με σημαντικότερο παράγοντα της εξίσωσης το αποτέλεσμα, προκύπτει αποτυχία αν δει κανείς το σύνολο της θητείας Κατσικάρη. Θέτοντας τον προβληματισμό σε μια δεύτερη βάση, με σημαντικότερο παράγοντα της εξίσωσης το επίπεδο δουλειάς που παρουσιάστηκε, αυτό που προκύπτει είναι (δυστυχώς) και πάλι αποτυχία. Αν κάποιος ρωτούσε ποιο παράγοντα θα θεωρούσαμε σημαντικότερο για τη συγκεκριμένη διοργάνωση, η επιλογή θα ήταν αναμφισβήτητα το επίπεδο δουλειάς όσο σημαντικοί και αν είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες και όση πίεση για αποτέλεσμα κι αν είχε το project. Αυτό ήταν η μεγάλη ανάγκη της συγκεκριμένης version. Το να ξεκινήσει να βρίσκει τα πατήματά της σύμφωνα με τα skills των νέων στελεχών.

Η Εθνική, όπως δήλωσε άλλωστε και ο coach, βρίσκεται ενώπιον μιας νέας εποχής. Η δομή με προκριματικούς εν μέσω της σεζόν πλησιάζει και οι ανάγκες μιας τέτοιας δουλειάς απαιτούν πρόσληψη full-time coach ο οποίος θα ξεφύγει από τα στενά όρια της επιλογής και θα καταρτίσει ένα τεχνοκρατικό αναπτυξιακό πρόγραμμα. Το να νικήσεις στο FIBA Basketball είναι μια υπόθεση εντελώς διαφορετική σε σχέση με διοργανώσεις όπως η Ευρωλίγκα. Με γνώμονα λοιπόν τα νέα δεδομένα,  αλλά και το ότι το σύγχρονο μπάσκετ περιλαμβάνει τις έννοιες ταχύτητα και αποστάσεις στον υπερθετικό βαθμό, η δουλειά είναι μια μεγάλη πρόκληση με τις εξελίξεις να αναμένονται με ενδιαφέρον.