Δευτέρα 1 Αυγούστου 2016

ΟΙ ΡΟΚΑΔΕΣ ΤΗΣ ΒΑΛΤΙΚΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ


1988, Σεούλ: Ημιτελικός του Ολυμπιακού τουρνουά και η Σοβιετική Ένωση αντιμετωπίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ένα από τα σημαντικότερα παιχνίδια της Ολυμπιακής ιστορίας. Οι Σοβιετικοί προκρίνονται στον τελικό, κατακτούν το χρυσό μετάλλιο απέναντι στη Γιουγκοσλαβία και ωθούν τους Αμερικανούς στο να αποφασίσουν να επιτρέψουν τη συμμετοχή παικτών του NBA σε Ολυμπιακούς Αγώνες.


1992, Βαρκελώνη: Η Dream Team συγκεντρώνει όλα τα βλέμματα με τις επιβλητικές της εμφανίσεις, όμως μια ομάδα πρωτοεμφανιζόμενη σε Ολυμπιακό τουρνουά κατακτά το χάλκινο μετάλλιο, έχει επιθετική παραγωγή 94 πόντους ανά παιχνίδι, και κάνει τη μοναδική της ήττα στον ημιτελικό απέναντι στην ομάδα του Michael Jordan και του Magic Johnson. Είναι η Λιθουανία του coach Vladas Garastas, και το παραμύθι που έγραψε στη Βαρκελώνη η πιο rock ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.

Πως συνδέεται όμως η Λιθουανία του 1992 με τη Σοβιετική Ένωση του 1988; Τέσσερις από τους παίκτες με μεγάλο ρόλο στην ομάδα που κατέκτησε το χρυσό στη Σεούλ ήταν Λιθουανοί. Και το πόσο σημαντικοί ήταν γίνεται εύκολα κατανοητό αν σκεφτεί κανείς πως αυτοί οι τέσσερις (Rimas Kurtinaitis, Sarunas Marculionis, Arvydas Sabonis, Valdemaras Chomicius με πιο περιορισμένο ρόλο) πέτυχαν τους 62 από τους 82 πόντους στον ημιτελικό απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Maculionis, Kurtinaitis, Sabonis, Chomicius με το χρυσό στη Σεούλ το 1988

Για να φτάσει όμως η Λιθουανία στο σημείο να συμμετάσχει ως ανεξάρτητη χώρα σε μια μεγάλη διοργάνωση, έπρεπε να προηγηθεί ένα σύνολο κοινωνικοπολιτικών γεγονότων που όρισαν μια νέα εποχή για τη χώρα, ενώ οι προεκτάσεις αυτών πέρασαν στη συνέχεια σε αθλητικό επίπεδο, δίνοντας στην ομάδα μπάσκετ τη δυνατότητα ανεξάρτητης παρουσίας στο μπασκετικό γίγνεσθαι. Οι δομές της Σοβιετικής Ένωσης κλυδωνίζονται επικίνδυνα στα τέλη της δεκαετίας του 80', οι χώρες που αποτελούν την Ένωση κινούνται όλο και περισσότερο προς μια κατεύθυνση χαλάρωσης των δεσμών και εν μέσω αυτού του κλίματος η Λιθουανία κηρύσσει την ανεξαρτησία της στις 11 Μαρτίου του 1990. Οι Σοβιετικοί δεν αποδέχονται την κατάσταση, εισβάλλουν στη χώρα τον Ιανουάριο του 1991 προσπαθώντας να επιβάλλουν εκ νέου το σοβιετικό καθεστώς, και με κεντρική σκηνή των γεγονότων την πρωτεύουσα της Λιθουανίας, το Vilnius, επιδιώκουν την ανακατάληψη της χώρας. Η προσπάθειά τους δεν είναι επιτυχής, η Λιθουανία είναι οριστικά ανεξάρτητη, ενώ η ανεξαρτησία αυτή επεκτείνεται και στο μπάσκετ.

Η χαρακτηριστικότερη φωτογραφία των γεγονότων του Ιανουαρίου του 1991
με έναν άντρα να κρατάει τη λιθουανική σημαία μπροστά σε σοβιετικό τανκ

Οι Λιθουανοί αθλητές αποσύρονται από τα πρωταθλήματα της Σοβιετικής Ένωσης, Sabonis και Marculionis αρνούνται να αγωνιστούν εκ νέου με την ΕΣΣΔ το 1990, η FIBA προσκαλεί τη Λιθουανία να συμμετάσχει ως ανεξάρτητη στις διοργανώσεις της και ο Sabonis με τον manager του ξεκινούν τη διαδικασία εύρεσης Λιθουανών παικτών μέσω τηλεφώνων και fax σε ολόκληρη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Κι αν το εμπόδιο της στελέχωσης ξεπεράστηκε σχετικά εύκολα, αυτό της οικονομικής κατάστασης της ομοσπονδίας έμοιαζε ικανό να βάλει τέλος στην προοπτική της πρώτης συμμετοχής. Άνθρωπος-κλειδί στο να βρεθεί λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα ήταν ο πρώτος Λιθουανός που αγωνίστηκε στο NBA, ο Sarunas Marculionis. Έχοντας δημιουργήσει αρκετές επαφές από την εμπειρία των Ηνωμένων Πολιτειών, ξεκίνησε να ψάχνει χορηγίες σε συνεργασία με το γιο του τότε προπονητή του Don Nelson, τον Donnie. Ένας ρεπόρτερ της San Francisco Chronicle (ο Marculionis αγωνιζόταν στους Golden State Warriors), ο George Shirk, έγραψε για αυτή την προσπάθεια και το άρθρο διαβάστηκε από τα μέλη της rock μπάντας Grateful Dead. Κι εδώ ξεκίνησε η ιστορία του πιο rock t-shirt του παγκοσμίου μπάσκετ.

Οι Grateful Dead σε φωτογράφιση το 1970. Από αριστερά προς τα δεξιά:
Bill Kreutzmann, Ron McKernan, Jerry Garcia, Bob Weir, Mickey Hart, Phil Lesh  

Ο drummer των Grateful Dead, ο Mickey Hart, δήλωσε πως η προσπάθεια των Λιθουανών ήταν ''ένας αγώνας για ζωή, ανεξαρτησία και ελευθερία''. Τα μέλη της μπάντας έδωσαν χορηγία 5 χιλιάδων δολαρίων στον Marculionis, ενώ βοήθησαν στο να τεθεί σε διάθεση ένα  t-shirt που θα είχε τα χρώματα της Λιθουανίας και το σχέδιο ενός χαρακτηριστικού ανθρώπινου σκελετού που καρφώνει, σε σχέδιο του Νεοϋορκέζου καλλιτέχνη Greg Speirs. Ο σκελετός που κάρφωνε μια φλεγόμενη μπάλα μπάσκετ ονομάστηκε ‘Skully' και ήταν η προσπάθεια του Speirs να μεταφέρει το πως η ομάδα της Λιθουανίας έφτασε από τις στάχτες στο να είναι και πάλι νικήτρια. Οι Λιθουανοί ενθουσιάστηκαν με τα νέα t-shirts τους επειδή, σύμφωνα με τον Donnie Nelson επιτέλους υπήρχε αντίθεση σε σχέση με τα Σοβιετικά χρόνια, που απλά κυριαρχούσε η μουντάδα του μπλε και του γκρι. Η πρώτη εντύπωση του Sabonis όταν είδε το t-shirt ήταν: Wow! Αυτό είναι μια πραγματικά ελεύθερη Λιθουανία’. Ο σκελετός που απεικονιζόταν στο σχέδιο έγινε μέρος του Hall of Fame του μπάσκετ και έτσι πήρε θέση ως ο μοναδικός χαρακτήρας καρτούν με δική του θέση σε Hall of Fame οποιουδήποτε αθλήματος, ενώ νέες εκδόσεις του χρησιμοποιήθηκαν στις επόμενες δύο Ολυμπιάδες.

Ο Greg Speirs φορώντας το t-shirt που σχεδίασε για τους Λιθουανούς

Με χορηγό ένα rock συγκρότημα οι Λιθουανοί έφτασαν στη Βαρκελώνη για να παίξουν μπάσκετ και να δώσουν το παρών στο παγκόσμιο στερέωμα 53 χρόνια μετά την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ το 1939. Όλα τα φώτα ήταν στραμμένα στην Dream Team και το πόσο κυρίαρχοι ήταν οι NBA stars που την αποτελούσαν, και οι Λιθουανοί κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τον ημιτελικό ζώντας την εμπειρία του να αντιμετωπίζεις την καλύτερη ομάδα που είχε δει ο πλανήτης. Το παιχνίδι εξελίχθηκε σε τυπική διαδικασία για τους NBAers, ενώ οι Λιθουανοί, όπως δήλωσε ο Sabonis, είχαν το μυαλό τους στο πως θα έβγαζαν καλές φωτογραφίες. Η σημαντικότερη στιγμή για τους παίκτες της μικρής χώρας της Βαλτικής ήταν αυτή που ακολουθούσε. Ο αγώνας για την κατάκτηση του χάλκινου μεταλλίου, σ’ ένα παιχνίδι που οι πολιτικές αντιπαραθέσεις τοποθετήθηκαν σε αθλητικό πλαίσιο. Λιθουανία εναντίον πρώην ΕΣΣΔ.


Ήταν η τρίτη αναμέτρηση των δύο αντιπάλων την ίδια χρονιά (είχαν αναμετρηθεί και στους ομίλους του Ολυμπιακού με τους Σοβιετικούς να επικρατούν), οι Λιθουανοί ήταν αποφασισμένοι, ο coach Garastas και οι παίκτες γνώριζαν πως ολόκληρη η χώρα ήταν συντονισμένη παρακολουθώντας την προσπάθεια τους, και σε ένα κλειστό παιχνίδι επικράτησαν με 82-78 κατακτώντας το χάλκινο μετάλλιο σε μια νίκη με συμβολικό χαρακτήρα. Και το επίτευγμα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν συνυπολογιστεί πως μιλάμε για μια χώρα με πληθυσμό λίγο πάνω από 2 εκατομμύρια, μόλις 2 χρόνια ανεξάρτητη, η οποία στην πρώτη της εμφάνιση επιβάλλεται στον πρώην κατακτητή της.

Στην τελετή απονομής οι Λιθουανοί φόρεσαν τα t-shirts των Grateful Dead, έδειξαν ποια είναι τα αληθινά χρώματα της χώρας τους, και ο Arvydas Sabonis συνόψισε την επιτυχία σε μια πρόταση: ‘το μετάλλιο στη Σεούλ ήταν χρυσό, αλλά αυτό το χάλκινο είναι η ψυχή μας’.

ΥΓ: Οι πρωταγωνιστές αφηγούνται την ιστορία στο ντοκιμαντέρ ‘The Other Dream Team’, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η παράλληλη παρουσίαση των πολιτικών γεγονότων της εποχής που οδήγησαν στην ανεξαρτησία της Λιθουανίας, καθώς και  η ιστορία για το πώς άνοιξε ο δρόμος για το NBA παρά τη μεγάλη αυστηρότητα του σοβιετικού καθεστώτος.















 




Δεν υπάρχουν σχόλια: